Do niedawna ogrzewanie podłogowe postrzegane było jako ekskluzywny i kosztowny system ogrzewania, zarezerwowany jedynie dla łazienek. Ponieważ wzrasta świadomość o korzyściach, które niesie za sobą ten wariant ogrzewania, obecnie coraz częściej domy, mieszkania, czy lokale użytkowe w całości zaopatrywane są w ciepło w ten sposób.
Ponadto, stosuje się także rozwiązania, w których ogrzewanie podłogowe stosowane jest w części pomieszczeń, podczas gdy w pozostałych stosuje się ogrzewanie grzejnikowe. Pomieszczenia o różnym przeznaczeniu zazwyczaj charakteryzują się różnym wykończeniem podłóg. Decyduje o tym przede wszystkim użyteczność stosowanych materiałów, dedykowanych do konkretnych zastosowań w kuchniach, łazienkach, sypianiach czy salonach.
Różne rodzaje podłóg cechują odmienne parametry fizyczne, takie jak przewodność cieplna, mające kluczowe znaczenie w aspekcie funkcjonowania z ogrzewaniem podłogowym. W tym artykule omówiono najważniejsze kwestie związane z doborem odpowiedniego rodzaju materiału do wykończenia podłóg zgodnie z ich przeznaczeniem. Zdefiniowano pojęcie oporu cieplnego i podano jego wartości dla najczęściej stosowanych materiałów podłogowych, wskazując ich wady i zalety w kontekście uzyskania zadowalającego komfortu cieplnego w systemie ogrzewania podłogowego.
Przewodność cieplna i opór cieplny materiałów podłogowych
Właściwa przewodność cieplna jest właściwością fizyczną materiałów określającą ich zdolność do przekazywania energii cieplnej. O ile materiały izolacyjne stosowane do wykonywania ociepleń powinny charakteryzować się niską przewodnością cieplną, w przypadku materiałów stosowanych do wykonywania podłóg jest zupełnie odwrotnie. Im większa przewodność cieplna podłogi, tym więcej ciepła obiegi grzewcze będą wstanie przekazać do ogrzewanego pomieszczenia. Parametrem opisującym w sposób ilościowy zdolność materiałów do przekazywania ciepła, jest współczynnik przewodzenia ciepła, oznaczany symbolem λ. Z kolei oporność cieplna R jest stosunkiem grubości materiału do współczynnika przewodnictwa cieplnego. Europejskie normy definiują maksymalną dopuszczalną wartość oporu cieplnego materiałów posadzkowych wraz z podkładami do stosowania przy ogrzewaniu podłogowym na wartość 0,15 m2K/W. Opór cieplny najpopularniejszych materiałów podłogowych o standardowych grubościach zestawiono w tabeli.
| Rodzaj posadzki | Grubość [mm] | Opór cieplny R [m2 • K/W] |
| Marmur | 0.25 | 0,012 |
| Płytki cementowe | 10 | 0,007 |
| Płytki ceramiczne | 10 | 0,010 |
| Panele podłogowe | 7; 8; 10; 12 | 0,056; 0,066; 0,082; 0,099 |
| Deska trójwarstwowa (dąb) | 14 | 0,106 |
| Wykładzina dywanowa | 10 | 0,108 |
| Linoleum | 2,5 | 0,015 |
Jak wynika z powyższej tabeli, najmniejsze wartości oporu cieplnego posiadają posadzki kamienne, oraz z płytki cementowe i ceramiczne. Małą oporność cieplną posiada także linoleum. To właśnie wykorzystanie tych materiałów umożliwi uzyskanie najlepszego efektu przy ogrzewaniu podłogowym. Zdecydowanie gorzej wypadają pod tym względem panele podłogowe oraz posadzki wykonane z drewna, a także wykładziny. W porównaniu do płytek czy kamienia, te materiały posiadają od ośmiu do dziesięciu razy większą oporność cieplną przy tej samej grubości.
Kamień naturalny
Biorąc pod uwagę walory estetyczne i możliwości aranżacyjne przy wykańczaniu podłóg wybór może paść na posadzkę kamienną. Różnego rodzaju kamienie naturalne, takie jak granity, marmury, czy trawertyny, cechują się ciekawą strukturą i różnorodnymi kolorami, dlatego też cieszą się sporą popularnością. Posadzki kamienne są trwałe, odporne na działanie czynników zewnętrznych i wysokiej temperatury, a także wykazują dużą odporność na ścieranie czy rysowanie. Dzięki temu sprawdzą się we wszystkich rodzajach pomieszczeń, zarówno w salonach czy sypialniach, jak również w łazienkach i kuchniach, ponieważ charakteryzują się niską nasiąkliwością.
Z punktu widzenia funkcjonalności ogrzewania podłogowego z tym rodzajem posadzki można zaryzykować stwierdzenie, że są one doskonałym wyborem, ze względu na swoje właściwości. Przede wszystkim kamień naturalny jest dobrym przewodnikiem ciepła – charakteryzuje się bardzo niską opornością cieplną. Dodatkowo, raz nagrzany, utrzymuje ciepło przez długi czas stopniowo je uwalniając, nawet w przypadku, gdy ogrzewanie jest już wyłączone.
Płytki cementowe i ceramiczne
Podobnie jak w przypadku kamienia naturalnego, ze względu na bardzo niewielką nasiąkliwość, a także komfort użytkowania podyktowany łatwością konserwacji, szczególnie w kuchniach i łazienkach, ale także i w innych pomieszczeniach, popularnością cieszą się płytki cementowe i ceramiczne. Producenci zapewniają szeroką gamę wzorów, kolorów, a także rozmiarów, dzięki czemu ten rodzaj wykończenia podłóg jest bardzo często spotykany, co jest również bezpośrednio związane z dużo niższą ceną, niż w przypadku kamienia naturalnego.
Wśród podobieństw można także wskazać bardzo dobrą przewodność cieplną i odporność na wysokie temperatury, dlatego też płytki ceramiczne i cementowe z powodzeniem mogą być stosowane jako wykończenie podłóg przy płaszczyznowym systemie ogrzewania.
Panele podłogowe
Ze względu na relatywnie niską cenę, łatwość montażu, a także dostępność różnego rodzaju wzorów i kolorów, panele podłogowe znajdują zastosowanie w wielu pomieszczeniach. Ten rodzaj wykończenia podłóg posiada zdecydowanie wyższy opór cieplny, niż materiały omawiane wcześniej. Zdolność przewodzenia ciepła i odporność na wysokie temperatury klasycznych modeli paneli laminowanych nie jest tak wysoka, co oznacza, że efektywność ogrzewania podłogowego przy wyborze tego rodzaju materiału wykończeniowego nie będzie najwyższa. Z różnych względów użytkownicy nie zawsze jednak decydują się na pokrycie całej podłogi w domu czy mieszkaniu za pomocą płytek czy kamienia naturalnego. Naprzeciw tym preferencjom wychodzą jednak producenci, oferując modele paneli specjalnie przystosowanych do pomieszczeń z ogrzewaniem płaszczyznowym.
Zazwyczaj te rodzaje paneli oznaczone są w specjalny sposób, nierzadko z gwarancją producenta o nieodkształcalności w kontakcie z obiegami grzewczymi o wysokiej temperaturze. Należy jednak pamiętać, aby warstwa paneli wraz z podkładem była jak najcieńsza, aby opór cieplny stawiany przez tę przegrodę, był jak najmniejszy. Stosunkowo nowym rozwiązaniem, na który warto zwrócić uwagę, chcąc korzystać z walorów tego rodzaju pokrycia przy ogrzewaniu podłogowym, są panele winylowe. Wykonane z polichlorku winylu panele charakteryzują się dobrą przewodnością cieplną, a jak również są bardzo cienkie przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej trwałości.
Posadzki drewniane
Trzeba zdać sobie sprawę, że ze względu na swoje właściwości drewno zaliczane jest raczej do grupy izolatorów, niż przewodników ciepła. Ponadto, charakteryzuje się dużymi zmianami objętości w zależności od temperatury.
Z tych powodów ten rodzaj wykończenia podłóg nie będzie najlepszym wyborem przy ogrzewaniu podłogowym. Nie oznacza to jednak, że posiadając ogrzewanie podłogowe ten rodzaj materiału trzeba definitywnie odrzucić. Istnieją bowiem odmiany drewna, których współczynnik skurczu nie jest zbyt duży, dzięki czemu niepożądane efekty w postaci powstających szczelin podczas ogrzewania nie będą się pojawiać. Należą do nich przede wszystkim rodzimy dąb, ale również gatunki egzotyczne, takie jak teak, merbau czy doussie. Warto także zwrócić uwagę na kilka zasad, których respektowanie pozwoli na uzyskanie zadowalających efektów, umożliwiając korzystanie z walorów drewnianych posadzek w domu.
Przede wszystkim warto zdecydować się na drewno klejone warstwowo, ponieważ ten wariant w porównaniu do drewna litego charakteryzuje się wyższą stabilnością. Istotnym jest również sposób łączenia elementów – jeżeli połączenia będą wykonane za pomocą kleju, jego parametry także musza spełniać wysokie normy elastyczności i odporności termicznej. Nie bez znaczenia jest także wykonanie odpowiedniej jakości warstwy oddzielającej warstwę podłogi od ścian, czyli dylatacji, dzięki czemu zmiany objętości pod wpływem temperatury nie będą ograniczone. Zdecydowanie najważniejsze jest jednak, aby ograniczyć do minimum opór cieplny posadzki drewnianej, dlatego też jej grubość powinna być jak najmniejsza
Podsumowanie
Ogrzewanie podłogowe jest specyficznym sposobem na zaopatrzenie pomieszczeń użytkowych w ciepło. Ponieważ pozostaje w bezpośrednim kontakcie z podłogą, nie wszystkie dostępne rozwiązania będą sprawdzać się jednakowo dobrze. Planując wykończenie podłóg warto zapoznać się z różnicami wynikającymi z właściwości konkretnych materiałów. Odpowiednio dobrane do wymagań stawianych przez ogrzewanie płaszczyznowe parametry warstwy podłogowej umożliwią korzystanie z jego walorów praktycznie z każdym dostępnym materiałem, zapewniając komfortowe warunki użytkowania.
